ارتوپدی چیست و متخصص ارتوپد چه وظایفی دارد؟
ارتوپدی شاخه‌ای از پزشکی است که بر تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماری‌ها و آسیب‌های سیستم اسکلتی-عضلانی تمرکز دارد. این سیستم شامل استخوان‌ها، مفاصل، عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها و اعصاب است. متخصص ارتوپد پزشکی است که در زمینه‌ی تشخیص و درمان مشکلات این سیستم تخصص دارد و می‌تواند از روش‌های جراحی و غیرجراحی برای درمان بیماران استفاده کند.
در این مقاله، به بررسی کلی ارتوپدی، بیماری‌ها و آسیب‌هایی که متخصصان ارتوپدی درمان می‌کنند، مراحل و روند معاینه ارتوپدی و همچنین نحوه‌ی انتخاب بهترین جراح ارتوپد می‌پردازیم.
ارتوپدی چیست؟
ارتوپدی یا جراحی ارتوپدی یکی از مهم‌ترین رشته‌های پزشکی است که به بررسی مشکلات و درمان ناهنجاری‌های اسکلتی می‌پردازد. این رشته شامل دو شاخه‌ی جراحی و غیرجراحی است:
- جراحان ارتوپدی که برای درمان بیماری‌ها و آسیب‌های شدید از روش‌های جراحی استفاده می‌کنند.
- متخصصان غیرجراحی که شامل فیزیوتراپیست‌ها و متخصصان توانبخشی هستند.
تیم درمانی ارتوپدی معمولاً شامل متخصصان زیر است:
- دستیاران پزشک و پرستاران تخصصی
- فیزیوتراپیست‌ها و کاردرمانگران
- متخصصان طب ورزشی و مربیان ورزشی
متخصصان ارتوپدی چه بیماری‌هایی را درمان می‌کنند؟
متخصصان ارتوپد طیف گسترده‌ای از مشکلات اسکلتی-عضلانی را درمان می‌کنند که ممکن است مادرزادی، ناشی از آسیب‌دیدگی یا فرسایش ناشی از افزایش سن باشند. برخی از بیماری‌ها و آسیب‌های شایع شامل موارد زیر هستند:
- آرتروز و درد مفاصل
- شکستگی استخوان‌ها
- آسیب‌های بافت نرم (عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها)
- کمردرد و گردن‌درد
- درد و مشکلات شانه مانند بورسیت
- سندرم تونل کارپال
- آسیب‌های ورزشی مانند پارگی مینیسک، تاندونیت و پارگی رباط صلیبی (ACL)
- بیماری‌های مادرزادی مانند پاچنبری و اسکولیوز
- سرطان‌های استخوانی
سوالاتی که باید از متخصص ارتوپدی بپرسید
اگر قصد مراجعه به یک متخصص ارتوپد را دارید، ممکن است بخواهید سوالات زیر را مطرح کنید:
- چه گزینه‌های درمانی غیرجراحی برای من وجود دارد؟
- آیا کاندیدای مناسبی برای جراحی هستم؟
- چه روش‌های جراحی پیشنهاد می‌شود و چه مزایا و معایبی دارند؟
- میزان موفقیت این روش درمانی چقدر است؟
- دوره‌ی نقاهت و مراقبت‌های پس از درمان چگونه است؟
- در صورت بروز عوارض، چه اقداماتی انجام خواهد شد؟
چگونه بهترین جراح ارتوپد را انتخاب کنیم؟
انتخاب یک جراح ارتوپد ماهر و با تجربه، نقش مهمی در موفقیت درمان دارد. هنگام انتخاب پزشک، به موارد زیر توجه کنید:
- تحصیلات و تخصص: پزشک باید فارغ‌التحصیل یک دانشگاه معتبر باشد و دوره‌های تخصصی و فلوشیپ را گذرانده باشد.
- تجربه‌ی کاری: سابقه‌ی کاری پزشک در انجام جراحی‌های ارتوپدی اهمیت دارد.
- مدارک و گواهینامه‌ها: پزشک باید دارای مجوز فعالیت در مراکز معتبر باشد.
- امکانات پزشکی: جراح باید در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی معتبر فعالیت کند.
برای انتخاب جراح ارتوپد می‌توان از وب‌سایت‌های معتبر نظیر انجمن جراحان ارتوپدی ایران یا هیئت تخصصی ارتوپدی استفاده کرد.
در یک جلسه‌ی معاینه ارتوپدی چه انتظاراتی باید داشت؟
در اولین ویزیت ارتوپدی، پزشک اقدامات زیر را انجام خواهد داد:
- بررسی علائم بیمار و تاریخچه‌ی پزشکی
- انجام معاینه‌ی فیزیکی
- بررسی عکس‌های رادیولوژی و سایر تصاویر پزشکی
- تجویز آزمایش‌های تکمیلی مانند ام‌آر‌آی، سی‌تی اسکن، اسکن استخوان و تست‌های الکتریکی عصب
روش‌های درمانی در ارتوپدی
متخصص ارتوپد ممکن است برای درمان مشکلات اسکلتی-عضلانی از روش‌های زیر استفاده کند:
- داروهای ضدالتهابی و مسکن‌ها
- فیزیوتراپی و توانبخشی
- تمرینات ورزشی خانگی
- تزریقات داخل مفصلی مانند تزریق کورتیکواستروئید
- طب سوزنی
- ابزارهای کمکی حرکتی
- جراحی در صورت نیاز
رایج‌ترین جراحی‌های ارتوپدی
متخصصان ارتوپد بسته به شدت بیماری و وضعیت بیمار، ممکن است یکی از جراحی‌های زیر را توصیه کنند:
۱. تعویض مفصل (آرتروپلاستی)
جراحی تعویض مفصل یکی از رایج‌ترین جراحی‌های ارتوپدی است که معمولاً برای درمان آرتروز پیشرفته انجام می‌شود.
۲. جراحی آرتروسکوپی
یک روش کم‌تهاجمی است که با کمک دوربین‌های مخصوص برای بررسی و درمان مشکلات داخل مفصل انجام می‌شود.
۳. جراحی ترمیم شکستگی
در این روش از پین، پلاک و پیچ‌های فلزی برای ترمیم و تثبیت استخوان‌های شکسته استفاده می‌شود.
۴. پیوند استخوان
این روش برای تقویت استخوان‌های آسیب‌دیده یا ضعیف شده کاربرد دارد.
۵. جراحی فیوژن ستون فقرات
در این روش، دو یا چند مهره‌ی ستون فقرات به هم جوش داده می‌شوند تا درد و بی‌ثباتی کمر کاهش یابد.
تحصیلات و تخصص‌های لازم برای جراحان ارتوپد
برای تبدیل شدن به یک جراح ارتوپد، پزشک باید مراحل زیر را طی کند:
- گذراندن دوره‌ی پزشکی عمومی
- فارغ‌التحصیلی از تخصص ارتوپدی
- گذراندن دوره‌های فلوشیپ در یکی از شاخه‌های فوق تخصصی
- دریافت مجوز پزشکی و شرکت در آزمون‌های بورد تخصصی
- ادامه‌ی آموزش و شرکت در دوره‌های به‌روزرسانی علمی
جمع‌بندی
ارتوپدی یکی از مهم‌ترین شاخه‌های پزشکی است که به درمان مشکلات سیستم اسکلتی-عضلانی می‌پردازد. متخصصان ارتوپدی با استفاده از روش‌های جراحی و غیرجراحی، به بیماران کمک می‌کنند تا توان حرکتی خود را بازیابند. دکتر بابک گنجه‌ای یکی از متخصصان برجسته در این زمینه است که خدمات حرفه‌ای ارتوپدی را در کلینیک شخصی خود در رشت و بیمارستان‌های آریا و پارس ارائه می‌دهد
برای اطلاعات بیشتر و دریافت نوبت می‌توانید به وب‌سایت دکتر بابک گنجه‌ای مراجعه کنید.
